Merkezi depolamanın tüm parçaları tek elde tutmaya yönelik doğası ilk başta akla en akılcı yol olarak görülebilir, çünkü verilerin tek bir elde güvenlik önlemlerinin sağlanarak depolanması ilk bakışta depolamanın en akılcı yolu olarak düşünülür. Ancak internet aleminde gerçekleştirilen işlemler tek ve merkezi bir defter algoritması yerine, bazı sistemler tarafından birbirine bağlı ayrı ayrı bloklar tarafından da depolanabilir. Bu depolama ise Blockchain denilen sistemle mümkün hale gelir.
Blockchainler’de internete işlenen her veri veya sanal alemde yapılan her işlem, öncül ve ardıllarına kronolojik olarak bağlı bulunmaktadır. Eklenen her yeni veri, önceki verilerin de denetimi sağlayarak onların sahip olduğu verilerin hemen ardına eklenmektedir. Birbirine bağlı küçük veri blokları da en nihayetinde birleşerek büyük bir verileri yumağı şeklindeki blok zincirini, yani bilinen adıyla Blockchain’i meydana getirmektedir.
Blockchain Neden Önemlidir?
Blockchainler, muadili olarak görülebilecek merkezi veri depolama sistemlerine kıyasla bir dizi avantaja sahiptir. Bunlardan ilki ve belki de en önemlisi, merkezi depolama sistemlerinin adından da anlaşılacağı üzere, verileri tek bir merkezde biriktirmemesidir. Peki bu durum sisteme nasıl bir fayda sağlar?
Bu merkeziyetten yoksun olma hali, Blockchain’leri merkezi sistemlerin sahip olabileceği “merkezi güvenlik açıkları” gibi risklerden muaf tutar. Merkezi sistemlerin ise verileri tek elde toplandığı için manipülasyon ve saldırılara açık durumdadır.
Bu durumda merkezi sistemi tek ve sağlam bir kale kapısına benzetirsek, Blockchain’i uzun bir koridor boyunca uzanan art arda sıralanmış çelik kapılar olarak hayal edebiliriz. Kalenin sağla kapısının elimine edilmesi merkezi verilerin sızdırılması için yeterliyken, Blockchain’ler verileri bloklar halinde ayrı ayrı saklamaktadırlar ve sonraki her bloğa ulaşmak ancak bir öncekine de erişmekle mümkündür.
Blockchain Türleri Nelerdir?
Blockchainler ilk olarak izinli ve izinsiz olarak iki gruba ayrılır. İzinli olanlar erişimin sağlanması için birtakım izinlere gerek duyarken izinsiz olanlar herhangi bir kısıtlamaya tabii olmadan erişime izin verirler. İzinli olanlara Özel ve Konsorsiyum Blockchainler’i, izinsiz olanlara ise Genel Blockchainler örnek verilebilir. Hibrit olanlar ise adından da anlaşılacağı üzere her iki kategoriye de girebilecek şekilde düzenlenebilirler.
Genel Blockchainler: Tamamen merkeziyetten uzak ve herkesin erişimine tamamı ile açık durumdadır. Tüm kullanıcılara erişim ve veri ekleme için eşit haklar sağlar. Bitcoin, Ethereum gibi kripto paralar mining ve transfer işlemleri için genel Blockhainler’den faydalanırlar.
Özel Blockchainler: Merkezi bir otoriteye sahiptir ancak bu otorite verilerin denetimi ve eklenmesini sağlamak yerine kimlerin bu işlemleri gerçekleştirebileceğine karar verir. Ayrıca genel zincirlerden farklı olarak merkezi otorite herkese eşit haklar vermek zorunda da değildir. Ripple bu tür zincirlerden faydalanan kripto paralara örnek verilebilir.
Konsorsiyum Blockchainleri: Adından da anlaşılacağı üzere belli bir konsorsiyumun denetimi altında bulunurlar. Özel Blockchainler’e göre daha iyi bir güvenlik seviyesini sağlarlar ancak konsorsiyumun kurulması, bileşenleri arasında güvenin ve devamlılığının sağlanması Özel Blockchainler’e kıyasla daha zordur.
Hibrit Blockchainler: Tek bir organizasyon tarafından yönetilen ancak uygulamalarının bir bölümünü de Genel Blockchain sistemi mantığı ile hayata geçirilen zincir türüdür.
Blockchain’in Kullanım Alanları Nelerdir?
Sahip olduğu denetleme mekanizmalarının gelişimi Blockchain sisteminin kullanım alanını önemli ölçüde genişletmiştir. Yazının önceki kısmındaki örneklerden de anlaşılacağı üzere kripto para birimlerinin üretimi ve paylaşımında Blockchainler sistemlerinden faydalanılır.
İnsan etkisine gerek olmadan oluşturulan veya ortadan kaldırılan akıllı kontratların varlığında da bu sistemden faydalanılır. Bunlar dışında çeşitli finansal hizmetlerin sağlanmasında, domain isimlerinde, tedarik zincirlerinde ve NFT sisteminde de Blockchainler kullanılır.
Kaynak:
