Bizans Generalleri Problemi 1978 yılında bilgisayar bilimci Robert Shostak tarafından ortaya atılan bir mantıksal ikilemdir. Problemin çıkışında elde edilmek istenen şey bilgisayarlar arasında eşler arası veri aktarımı sırasında oluşabilecek bir hatanın ne şekilde engellenebileceğini bulmaktı.
Bu durumu irdeleyen Robert Shostak, Leslie Lamport ve Marshall Pease ulaştıkları sonuçları 1980 yılında yayınladıkları Reaching Agreement in the Presence of Faults adındaki makalede paylaştılar. Yayınladıkları bu makale daha sonrasında bu üçlüye 2005 yılında dağıtık hesaplama alanındaki çalışmalara verilen Dijkstra Ödülü’nü kazandırmıştır.
Sonrasında aynı üç kişi tarafından, mevzubahis sonuçların daha kolay bir şekilde anlaşılmasını sağlamak için, Leslie Lamport tarafından önerildiği üzere bir alegori tasarlanmıştır. Bu alegori ise 1982 yılında, The Byzantine Generals Problem adı ile yayınlanmıştır.
Bizans Generalleri Problemi Nedir?
Problem genel hatlarıyla ilk paragrafta bahsedilen amaca yönelik olarak bir alegori olarak tasarlanmıştır. Kurguya göre Byzantium (ardılları daha sonrasında Konstantinapol olacak olan şehrin eski adı, Bizans) şehri (şehir seçiminin Bizans olarak yapılması daha sonra oluşabilecek tartışmaları engellemek için bu şekilde yapılmıştır), farklı konumlarda bulunan generaller tarafından çevrilmiştir. Generaller aynı anda saldırıya geçerlerse kuşatma başarıyla sonuçlanacak, aynı anda çekilmeye karar verirlerse de zayiat vermeden kuşatmadan vazgeçmiş olacaklardır.
Ancak iletişimi ulaklar aracılığı ile sağlamaktan başka yolu bulunmayan bu generallerin arasında hain olanlar da bulunmaktadır. Bunu dışında ulakçıların haberi hain olmayan generallere iletmek için yola çıksa bile savaş ortamında bunu başarıp başaramayacakları da şüphelidir. Bu durumda tüm generaller arasında, hainler olsa bile, her bir ikili arasındaki iletişimi sağlamak için bir yol bulunması gerekir.
Bu durumda araştırmacıların vardığı sonuca göre hainler veya diğer savaş şartlarından oluşabilecek kayıplara karşı alınacak önlem en az 2/3 oranında mutabakatla varılan kararların uygulanması ile olacaktır. Bu nedenle, araştırmacılara göre 2/3 üzerinde verilen kararlar çekilme veya saldırı şeklinde olmasına bakılmaksızın mutakabatla uygulanmalıdır.
Bizans Generalleri Problemi ile Blockchain’in İlişkisi Nedir?
Analojinin önerdiği üzere bu durumdaki temel problem haberlerin ikili sistemler arasında diğer tüm paydaşlarına ulaşmasının doğruluğunun teyit edilmesinin zorluğudur. Bunun kaynağı da haberlerin tek bir merkez yerine farklı kaynakların mutabakatıyla veriliyor olmasıdır.
Bu durum Blockchain sisteminin yapısının tipik bir betimlemesi olarak düşünülebilir. Blockchain sisteminde merkezi bir sisteme bağlı olmadan, tıpkı mevzubahis generaller gibi, eşler arasında kurulan iletişimle bilginin doğruluğunu teyit etmek gerekmektedir. Merkezi otorite tarafından denetlenen ve yönetilen geleneksel para veya altın gibi metalardan bu anlamda ayrışıyor olması, bu probleme alternatif bir çözüm bulunması gerektiğini göstermektedir.
Blockchain Hata Toleransı (BFT) ve Blockchain Mutabakat Algoritması Nedir?
Önceki paragrafta bahsedilen tüm bu problemler, eğer doğru ve yanlış bilgilerin miktarı arasında belirgin bir fark varsa tolere edebilir haldedir. Bu tolere edebilirlik durumuna Blockchain Hata Toleransı denilmektedir. Ancak güvenlik kapasitesini, dolayısıyla da mevzubahis toleransı arttırmak için de çeşitli mutabakat algoritmaları geliştirilmiştir.
PoW (Proof of Work, İş İspatı) veya PoS (Proof of Stake, Hisse İspatı) gibi çeşitli mutabakat yöntemleri kullanılmaktadır. Bu yöntemlerin hizmet ettiği ortak gaye en temelde Blockchain sisteminin merkeziyet açığını mutabakatla çözmektir. Bu önlemler, örneğin sahip olunan 1 BTC’nin önce bir kullanıcıya sonra da hala aynı kişinin elindeymiş gibi hatalı bilgilendirme yapılıp ardından başka bir kullanıcıya var olmadığı halde yollanmasının önüne geçmektir.
Sonuç olarak tüm yazıda bahsedilen Bizans Generalleri Problemi, Blockhain Hata Toleransı ve Blockchain Mutabakat Algoritmaları Blockchain’lerin güvenliği ve güvenilirliğini arttırmak için kullanılmaktadır.
Kaynak:
https://river.com/learn/what-is-the-byzantine-generals-problem
